Zelfdiscipline leren

Betekenis Zelfdiscipline

Zelfdiscipline is het vermogen om jezelf aan te sporen om iets te gaan doen terwijl je misschien liever iets heel ander zou willen doen. Op deze manier geef je dus meer prioriteit aan iets dat op de langere termijn belangrijker voor je zelf is. Net als alle andere leerprocessen is ook zelfdiscipline te leren. Ook hier geldt, hoe meer je oefent, hoe beter je wordt en hoe makkelijker het ook gaat.. Oefen je minder, dan word je zelfdiscipline ook minder. Iedereen heeft overigens een vorm van zelfdiscipline, maar het is niet bij iedereen even goed ontwikkeld.

Ik vergelijk zelfdiscipline vaak ook met een spier. Train je je spieren niet, dan worden ze slap en kost het je ook meer moeite om kracht te geven. Oefen je echter regelmatig, dan worden je spieren sterken en wordt het allemaal wat makkelijker. De kunst is dan ook om niet te snel op te geven.

discipline leren

Enkele voorbeelden van prioriteiten stellen:

School
Wanneer je een diploma wilt behalen, zul je tijd moeten vrij maken om te studeren. Dat betekent dus dat je minder tijd hebt om andere dingen te doen. Concreet gezien, zorg je er voor dat je iedere dag eerst gaat studeren, en vervolgens andere zaken doet. Om een stok achter de deur te hebben, spreek je ook minimaal 1 keer per week met een studiegenoot af, om de voortgang in de gaten te houden.

Afvallen
Wanneer je wilt afvallen, zul je er voor moeten zorgen dat je goed eet en sport. Omdat dit de prioriteit heeft, wil je niet in de verleiding komen om te veel te eten. Je koopt dus andere boodschappen en niet te veel lekkere dingen. Daarnaast ga je een maal per week met een vriend joggen en bekijk je samen je gewicht.

Veranderen van baan
Omdat je wilt veranderen van baan, kijk je samen met een jobcoach wat je mogelijkheden zijn. Je bespreekt ook de concrete stappen die je kunt gaan doen. Ook bekijk je iedere week de vacatures en schrijf je minimaal een sollicitatiebrief, die je aan de coach laat zien.

Je relatie onderhouden
Vaak weet je wel wanneer het even wat minder lekker gaat in je relatie. Je geeft dit prioriteit door dit met je partner te bespreken. Vervolgens leg je jullie agenda's naast elkaar en plan je aantal dates met elkaar in of gaan jullie werken aan een passieplan.

zelfdiscipline en je doel

Hoe werkt zelfdiscipline?

Om zelfdiscipline op te bouwen moet je proberen om uitdagingen aan te gaan die je voor elkaar kunt krijgen maar die wel tegen de grenzen van je kunnen aan liggen. Dit betekent dus niet dat je uitdagingen moet aan gaan die je toch al niet kunt bereiken, want dat demotiveert alleen maar en gaat ten koste van je zelfbeeld. Het betekent echter ook niet dat je in je comfortzone moet blijven, want daar leer je niet van. Op het moment dat je succes hebt, moet je de grens verhogen van wat je wilt bereiken. Op deze manier ontwikkel je zelfdiscipline. Zou je dit niet doen, dan blijft je hoeveelheid zelfdiscipline gelijk.

Concreet gezien is het bij grotere doelen, zoals bijvoorbeeld het behalen van een diploma, afvallen of veranderen van baan, nodig om ook je kleine successen te vieren, zodat je gestimuleerd blijft. Heb je dus dat tentamen gehaald, ben je die 3 kg afgevallen of heb je een mooie reactie op een sollicitatiebrief, dan mag je best wel even trots zijn. Zorg er alleen voor, dat je je hierna ook weer focust op het volgende doel.

motivatie aanleren

Wilskracht en motivatie

Wanneer je regelmatig aan dingen begint en ze niet af maakt, of wanneer je jezelf überhaupt er niet toe kan zetten, om ergens aan te beginnen, is het goed om jezelf af te vragen, hoe graag je "zelf" het desbetreffende doel "wilt" behalen. Het kan namelijk heel goed zijn, dat jouw omgeving (ouders, partner, financiële problemen) jouw doel heeft bepaald, zonder dat je daar erg in hebt.

Daarnaast kan het zijn dat je niet goed weet wat je precies wilt. Op deze manier zal het je altijd ontbreken aan motivatie of wilskracht. Het is immers niet jouw doel! Zit je in een dergelijke situatie, dan kan een goed gesprek met een counselor of coach heel verhelderend werken. Hij of zij kan je helpen om deze negatieve cirkel te doorbreken.

lees ook: Wilskracht vergroten

Loop niet te hard van stapel!

Wanneer je ineens allerlei doelen stelt, en je verwacht ook nog eens dat je dit van het ene op het andere moment volhoudt, weet je eigenlijk al bij voorbaat dat het niet gaat lukken. Stel dus realistische doelen. Begin klein en bouw het op. Om uiteindelijk een eindexamen te doen, moet je tenslotte ook eerst allerlei proefwerken hebben gedaan. 

Voor mensen die de neiging hebben om te hoge doelen te stellen, lees  perfectionisme

Vergelijk jezelf niet met andere mensen. Dit gaat je namelijk niet helpen. Wanneer je ziet dat je zwakker bent dan de meeste krijg je misschien de neiging om het sneller op te geven. Wanneer je juist sterker bent, heb je wellicht de neiging om het “rustiger” aan te doen. In beide gevallen schiet je er niets mee op.

koers en doel bij discipline

Bepaal een realistisch doel

Wanneer je geen rekening houdt met jouw niveau van zelfdiscipline, is het onmogelijk om realistisch een doel te stellen. Houd jezelf dus niet voor de gek en kies een doel dat je ook daadwerkelijk kunt halen. Waar het bij veel mensen ook vaak mis gaat, is het teveel tegelijkertijd willen doen. Zo zie ik bijvoorbeeld regelmatig mensen die en stoppen met roken en proberen af te vallen. Dit is meestal gedoemd te mislukken, een uitzondering daar gelaten. Wanneer je meerdere doelen kiest, heb je een verhoogde kans, dat je er ook meerdere niet haalt. Je kunt je energie immers maar een keer gebruiken. Bovendien kost het ook erg veel moeite om jezelf steeds op weer iets anders te focussen. Prioriteiten bepalen is dus essentieel.

Een stappenplan om zelfdiscipline te vergroten

Wanneer je eenmaal een goed doel hebt, kun je een stappenplan maken waarin staat hoe je dit doel kunt bereiken. Een dergelijk plan begint met stappen die makkelijk zijn en gaat gaande weg over in wat grotere uitdagingen. Een van de onderdelen van een dergelijk plan, is ook het scheppen van de ideale condities.
Het opbouwen van zelfdiscipline vergt tijd en overkomt je niet zomaar. Je moet er doelbewust mee omgaan. Het is vaak hard werken en het blijft ook hard werken, maar je wordt sterker, zodat dingen die vroeger moeilijk waren, nu gemakkelijker worden.

Voorbeeld Stappenplan: Op zoek naar een leuke nieuwe baan
1. uitzoeken wat ik qua salaris echt nodig heb
2. een wensenlijstje maken m.b.t. een nieuwe baan (wat vind ik belangrijk, wat moet de nieuwe baan mij bieden)
3. beroepskeuze test doen op internet
4. schrijven van meerdere sollicitatiebrieven (niet op 1 paard wedden) en deze laten doornemen door een vriend
5. mijn socialmedia profielen aanmaken/updaten (linkedin en twitter) m.b.t. netwerken
6. op zoek naar vacatures op internet/krant
7. solliciteren naar een nieuwe baan
8. een gesprek aan gaan zonder mijn eigen wensen uit het ook te verliezen

wilskracht en discipline

Vertrouw niet alleen op wilskracht

Wat belangrijk is bij het verwezenlijken van je doelen, is dat je jezelf realiseert dat wilskracht krachtig is, maar ook van tijdelijke aard is. Als je er echter slim mee omspringt, kun je doelloosheid voorkomen en kansrijke situaties creëren. Veel mensen hebben in hun hoofd dat ze alles kunnen doen op wilskracht. Men begint met volle moed, maar al snel, haakt men af. De wilskracht houdt niet lang genoeg aan om je gefocust te houden en je vervalt in oude gewoontes. Vervolgens wordt weer een poging ondernomen, op een vergelijkbare manier en voila, een vicieuze cirkel is gecreëerd. Hier kan je heel erg moe van worden! Zorg daarom dat aan het eind van iedere stap, er een nieuwe betere uitgangspositie is, zodat opvolgende stappen minder moeite kosten. Wanneer je bijvoorbeeld studeert, is het goed om aantekeningen te maken, zodat je bij het vervolg van je studie, je alleen maar even je aantekeningen hoeft door te nemen i.p.v. weer door het hele boek te moeten gaan.

Houvast en hulpbronnen

hulpbronnen voor je zelfdiscipline

Hulpbronnen zijn mensen, plaatsen, activiteiten of dingen die volgens jou bruikbaar zijn om het proces te volbrengen. Omdat deze zaken essentieel kunnen zijn voor het bereiken van jouw doel, is het goed om te bekijken, welke deze nu precies zijn. Het is heel handig om hier samen met iemand over te brainstormen en vaak kom je er achter dat het er meer zijn dan je denkt! Het is erg belangrijk dat je, voor het gebruiken van de hulpbron, het belang van de hulpbron erkent. 

Hulpbronnen kunnen ook tegen je werken. Daarom moet je regelmatig kijken of alles wel goed gaat. Soms moet je namelijk tijdens het proces van strategie veranderen. Misschien is bijvoorbeeld een PC een goed hulpmiddel voor jou, maar is de aanwezigheid van een internetverbinding op de PC een te grote verleiding, om het apparaat echt alleen voor de studie te gebruiken. Je zit steeds te internetten. Al met al is kan een hulpbronnen-analyse heel goed voor je werken. Van belang is dus dat je de hulpbronnen bij elkaar zoekt, ze hierna activeert en daarna ook regelmatig checkt.  Klik hier voor een voorbeeld van een hulpbronnen-analyse. Aan het einde van dit artikel kun je ook enkele boeken vinden dit je kunt gebruiken om te werken aan zelfdiscipline en persoonlijk leiderschap

structuur als houvast bij discipline

Breng structuur aan

Een belangrijk punt is dat je je leven gestructureerd en georganiseerd indeelt. Voor sommige mensen kan dat erg lastig zijn. Wanneer je rommelig bent, moet dit echter niet een excuus zijn om van je leven een puinhoop te maken. Soms is het mogelijk om met wat kleine aanpassingen een redelijke structuur in je leven te krijgen. Iets wat vaak voorkomt is, dat allerlei kleine bezigheden je doel verdoezelen en je je focus kwijt raakt. Een mens heeft nu eenmaal ook taken die niet bijster interessant zijn, maar samen wel heel wat tijd kosten. Wanneer je die bezigheden verslonst, en er geen tijd aan besteed, kunnen ze je leven tot een grote puinhoop maken. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het onderhoud van je huis, het betalen van rekeningen en het doen van de was.

Hoeveel dingen staan op jouw lijstje van dingen die afgewerkt moeten worden, die met wat werk zo gedaan kunnen worden? Het overkomt iedereen wel eens dat er iets blijft liggen, en dan vooral de dingen die saai zijn. Maar ondertussen knagen ze aan je. Zo leg ik, wanneer ik thuis kom, de post soms op een af-te-werken-post stapeltje. Deze stapel heeft de neiging te groeien, en daardoor vergeet ik wel eens wat, waardoor ik extra tijd moet steken in wat er fout is gegaan. Bovendien is een stapel onafgewerkte post, als een doorn in het oog. Persoonlijke effectiviteit gaat omhoog, wanneer je dingen meteen afhandelt op het moment dat je ze kunt afhandelen.

Om gefocust te blijven is het nodig om tijd te steken en te blijven steken in zaken die moeten gebeuren. Dit klinkt wellicht heel simpel, maar toch lopen veel mensen hier tegen aan. Ze vergeten dat ook de gewone zaken aandacht nodig hebben, en terwijl het project goed lijkt te lopen, worden de poten er onder vandaan gezaagd.

Als je niet weet wat je allemaal moet doen, zul je het moeten inventariseren. En dingen die je niet kunt, zul je moeten leren of uitbesteden. Een ding is zeker, wanneer je leven een rommeltje is, blijf je vaak achter de feiten aanlopen.

koers en doel bij discipline

Toets je koers en doel!

Alles wat ik tot nu toe geschreven heb, heeft te maken met de zelfdiscipline die je nodig hebt om een bepaald doel te bereiken. In dit proces is het verstandig om regelmatig te kijken of je nog op koers ligt, want misschien moet je je koers wel aanpassen. Het heeft geen zin een koers aan te houden waarmee je je doel voorbij schiet.

Ook in een latere fase kun je jezelf voor de gek houden. Hoeveel mensen zijn er niet, die vol goede moed een tijd lang bezig zijn met iets, maar waar uiteindelijk het proces in stilte eindigt? Wanneer je (tegen jezelf) zegt dat het redelijk goed gaat, maar je kijkt niet of je nog op koers ligt, is dit eigenlijk een onzinnige uitspraak. Op deze manier word het doel onduidelijk, maar kun je toch doen alsof het “goed” gaat, terwijl je niet bereikt wat je wilt. Een groot nadeel aan deze denkwijze is dat je het vaak ook zelf gaat geloven. Houd je doel en koers dus scherp bij! Is het nog steeds wat ik wil? Ben eerlijk tegen jezelf!

We leven in een prestatiegerichte maatschappij waarbij resultaat bijna heilig is. Zo zijn er veel mensen opgegroeid, die een overdreven schuldgevoel krijgen, wanneer ze iets niet afmaken. Ik denk zelf dat het getuigd van inzicht, wanneer je het lef hebt om de stekker uit een project te trekken, wanneer deze niet voldoet. Waarom? Om de simpele reden dat je nu weer tijd creëert om andere zaken op stapel te zetten.